A Whisky Carol
Ileach MacDaubh
Ileach MacDaubh was een morsige 67-jarige man, verbitterd door de berichten over zijn lange leven tussen het uitschot van de maatschappij. Bijna vijftig jaar lang had hij zijn leven gewijd aan het levenswater; usquebaugh, dat de meeste mensen zullen kennen als de bruine vloeistof die whisky heet. Ileach groeide op nog geen twee mijl van de Glen Grant distilleerderij in Rothes - Speyside. Waar mensen elke dag van hun leven whisky leefden en ademden. En zoals zoveel andere jonge jongens uit Rothes, droomde Ileach ervan om op een dag te werken in de industrie die zijn woonplaats tot bloei had gebracht.
Door hard werken en toewijding was die droom uitgekomen voor Ileach MacDaubh. Hij werd directeur van een investeringsmaatschappij in vaten, en hield toezicht op meer dan een miljoen liter whisky van topkwaliteit, opgeslagen in opslagplaatsen. Waar hij momenteel toezicht hield op een project dat zijn investeerders een rente zou geven die de aandelenmarkt zou doen blozen en het hoofd in schaamte zou doen buigen. Ja, het betekende dat sommige geweldige whisky's tientallen jaren zouden worden opgeslagen. Tot het punt waarop de tannines van het vat ervoor zorgen dat drinken voelt als kauwen op een stuk hout. Of tot het punt waarop de engelen niets anders achterlieten dan een paar miezerige druppels. Nauwelijks genoeg voor de rijke stinkerds en niets voor de gewone whiskyliefhebber.
Maar het kon Ileach niet schelen, hij dronk zelfs geen whisky meer voor zijn plezier. Tegenwoordig vulde hij alleen nog een glas als onderdeel van een verkooppraatje. Doen alsof een walgelijk overgedoseerd prutje het beste was wat hij ooit had geproefd, wetende dat de arme sukkels die het kochten het toch alleen voor het prestige zouden drinken. Ja, het betekende dat hij bijdroeg aan het meer en meer onbereikbaar maken van goede whisky voor mensen met echte liefde voor de dram. Maar dat kon Ileach niets schelen, want het waren diezelfde whiskyliefhebbers die nooit van hem hielden. Waar hij opgroeide werd hij voortdurend gepest, alleen omdat zijn vader het grappig had gevonden een jongen uit Speyside Ileach te noemen, naar de mensen van Islay.
Kerstavond
Maar vanavond was Ileach nog zuurder gestemd dan gewoonlijk. Het was de dag van Kerstavond, en zoals gewoonlijk was december een maand lang een kwelling voor hem geweest. Iedereen wilde weten wat het perfecte kerstcadeau zou zijn. Of welke drank de perfecte combinatie zou zijn met hun luxueuze over de top kerstdiners. Bah, humbug... het kon hem niet schelen. Wat hem betreft serveerden diezelfde mensen gevangeniswijn bij hun gebraden fazanten. Maar hij moest zijn masker opzetten, in het belang van het bedrijf. Het zou niet goed zijn om een 40 jaar oude whisky te vergelijken met iets wat gebrouwen is in het menselijke afval systeem van een levenslange gevangene.
Maar het waren niet alleen de vragen over whisky die hem de hele dag dwars zaten. Het waren de constante uitnodigingen voor kerstfeestjes. En het ergste van alles was het onophoudelijke gezeur van zijn jongere broer om voor één keer op het "familiediner" te verschijnen. Hoe was het een familiediner, als geen van hen bereid was geweest hen op te nemen toen ze op 12- en 15-jarige leeftijd wees waren. Maar elk jaar probeerde die sentimentele broer van hem een paar familieleden bij elkaar te krijgen.
Nou, niet Ileach. Niet de eerste keer dat zijn broer met het idee kwam, noch de tweede keer... nooit. Ileach ging doen wat hij als kerstavondtraditie al deed sinds hij 18 werd. Hij liep door de straten - tot zijn handen bevroren waren - en vond de meest deprimerend uitziende bar die nog open was. Hij bestelde sterke drank - zonder zich te bekommeren om wat het was - en begon die achterover te slaan tot hij dronken genoeg was om te weten dat de volgende dag in een waas voorbij zou gaan, overschaduwd door een enorme kater.
De Hogshead
Toen Ileach door George Street liep - in zijn huidige woonplaats Edinburgh - zag hij precies wat hij zocht. Een somber en verlaten klein café, met een gebarsten bord boven de deur waarop stond "The Hogshead". Er waren slechts een handvol mensen in de bar, en het zag er smerig genoeg uit om er zeker van te zijn dat er niet veel meer mensen binnen zouden komen. De mensen daar waren waarschijnlijk een paar stamgasten die hem met rust zouden laten, zodat hij in een rustig donker hoekje kon wegsluipen.
Hij stapte naar binnen en vond de perfecte plek om te gaan zitten. Zoals verwacht schonken de stamgasten geen aandacht aan hem; alleen de barman knikte in zijn richting ten teken dat hij zo bij hem zou zijn. Toen Ileach ging zitten, zag hij rijen en rijen whiskyflessen op de planken van het café, en hij mopperde in zichzelf. Hij had beter moeten weten... "The Hogshead" was natuurlijk een whiskybar. Hij wilde net opstaan, toen de barman aan zijn tafel verscheen en vroeg wat het was. Wat maakt het uit - dacht Ileach bij zichzelf - ik laat hem me gewoon een dram uit een willekeurige fles inschenken en ik zal me een weg banen door het verdomde ding. Het is beter dan weer naar buiten te gaan.
Geef me gewoon een willekeurig glas whisky en laat de fles staan, zei hij tegen de barman. Maar tot zijn verbazing antwoordde de barman dat hij in zijn zaak alleen vluchten serveerde. Ileach rolde met zijn ogen en mopperde onder zijn adem over zijn geluk. Hij keek naar het raam aan de andere kant van de bar en zag buiten stortregens van sneeuw razen. Fijnriep hij uit. Breng me dan gewoon een vlucht, maar laat me niet de drankjes kiezen.... "Dat dient mij net zo goed"antwoordde de barman. En het duurde niet lang voor hij zich weer een weg baande naar het donkere hoekje van Ileach in het café, met een vat met drie glazen whisky. "Zorg ervoor dat ze blijven komen!" riep Ileach terwijl de barman wegliep. Waarop de barman grinnikend en met een duivelse blik in zijn ogen antwoordde dat DAT... geen probleem zou zijn.
The Dram of Christmas Past
Het vat voor Ileach had kleine ingelegde naamplaatjes voor de glazen whisky. En op de eerste dram stond Glen Grant 18. Natuurlijk - sprak Ileach zachtjes tegen zichzelf - een dram van de vervloekte distilleerderij die mij mijn hele leven heeft achtervolgd. Hij pakte het glas, en zonder ook maar enige aandacht aan de neus te schenken sloeg hij het in één keer achterover. Uiteindelijk maakte het niet uit van welke distilleerderij de whisky afkomstig was, zolang hij er maar dronken van werd.
Hij staarde werkeloos uit het raam, terwijl hij de lichte brand in zijn keel wat liet slijten. Maar toen hij naar het tweede glas van zijn vlucht wilde grijpen, zag hij dat het glas Glen Grant 18 weer vol was. Enigszins beduusd concludeerde hij dat de barman het glas opnieuw moest hebben gevuld terwijl zijn gedachten afdwaalden. Hij wilde net tegen de barman roepen dat hij dit niet bedoelde toen hij zei dat ze moesten blijven komen, toen hij zag dat de bar volledig verlaten was. Zelfs de barman zelf was uit het zicht verdwenen.
Ileach dacht niet verder dan een licht toeval en besloot gewoon nog een glas Glen Grant te drinken. Dat betekende tenminste dat hij nog één glas te gaan had voordat hij de vervelende barman weer moest roepen, wat al met al een positief punt was. Maar deze keer - toen Ileach het glas naar zijn lippen bracht - kon hij peren, vanille en honing van het glas ruiken. En toen de vloeistof zijn tong raakte, begon hij karamel, appels en citroenschil te proeven... Plotseling werd de kamer zwart, en alles in zijn hoofd begon te tuimelen.
Toen hij bijkwam, was hij niet meer in The Hogshead. Toch wist hij meteen waar hij was. Hij was terug in Rothes, in het kleine huisje waar zijn familie woonde. En daar voor hem zag hij zijn jongere zelf, werkend aan het kleine speelgoedsoldaatje dat hij aan het maken was voor Ben - zijn jongere broer. Ben keek gretig over zijn schouder - terwijl het stukje hout steeds meer vorm kreeg - terwijl hun moeder een vrolijk deuntje neuriede. Het leek allemaal zo vredig, maar Ileachs hart begon te zinken toen hij wist wat er zou komen.
Nog voordat de deur openging, konden ze horen dat hun vader (Regibald) vandaag in een bijzonder slechte bui was. Het was Kerstavond, en - zoals Ileach nu wist - zijn vader was net ontslagen bij de Glen Grant distilleerderij, omdat hij een keer te vaak was betrapt met een dompelhond in zijn laars. De broers kenden het humeur van hun vader en dus zei de jonge Ileach tegen zijn broer Ben dat hij zich snel moest verstoppen. Terwijl Ben wegliep, kwamen de dampen van alcohol uit de adem van hun vader de kamer binnen, lang voordat hijzelf dat deed.
In een lange en boze bui begon Regibald tegen zijn vrouw te schreeuwen om "gheddup gheddressed andgheready togohout". De dronken man wilde zijn verdriet begraven, door de stad te schilderen. De jonge Ileach leek al te weten dat zijn moeder haar kinderen niet alleen zou laten voor kerstavond, maar hij wist ook wat er zou gebeuren als ze de man zou weigeren. Dus sprak de 15-jarige jongen en begon zijn moeder te vertellen dat het een leuk idee zou zijn en dat hij en Ben het prima zouden vinden. Dat leverde hem een klap op van zijn vader, met een stevige berisping dat hij zich niet met de zaken van zijn ouders moest bemoeien. Maar zoals de jongen al vreesde, weigerde zijn moeder uit te gaan. Waardoor ze ook de rug van Regibalds hand kreeg.
Uiteindelijk werd zijn moeder gedwongen uit te gaan, en Ileach merkte dat hij zijn moeder riep en smeekte om alsjeblieft niet weg te gaan met die gevreesde man. Hij wist wat er zou gebeuren, maar ze konden hem niet horen. Hij schreeuwde naar zijn jongere zelf, om voor zijn ouders uit te komen. Om hun weg te blokkeren op welke manier dan ook. Maar nogmaals, ze konden geen woord horen van wat hij zei. Hij stond daar maar, terwijl Ben snotterend uit de voorraadkast kwam, en ze keken toe hoe hun ouders wegreden.
Die nacht brengen ze samen kerstavond door, opeengepakt rond het kleine klompje turf dat nog in de open haard ligt. Wachten tot hun ouders thuiskomen, met hun vader hopelijk in een betere bui. Maar dat moment kwam nooit. Een paar minuten voordat de klok twaalf uur zou slaan, verscheen er een politieauto bij hun huisje. De jongens luisterden in stille shock naar de politieagent die hen uitlegde dat ze hun ouders nooit meer zouden zien. Hun dronken vader had de macht over het stuur verloren en was met zijn auto in de rivier de Spey gereden. Hij, noch hun moeder, hadden het er levend vanaf gebracht.
The Dram of Christmas Present
Ileach werd weer wakker in de Hogshead en ontdekte dat zijn glas deze keer leeg was gebleven. Nog een beetje door elkaar geschud door de kracht van de herinnering die hij zojuist had beleefd, keek hij aarzelend naar het tweede glas op de vatenstaf voor hem. Een deel van hem was bang om er een slok van te nemen, want hij herkende wat er op het etiket stond als een dram waarvan hij wist dat het een sterke herinnering voor hem inhield. De Glenrothes Whisky Maker's Cut.
Hij besloot het te ruilen voor een andere dram, maar toen hij opkeek, zag hij dat de bar nog steeds verlaten was. Omdat hij niet helemaal aan zijn angsten wilde toegeven, besloot hij het zo snel mogelijk achterover te slaan. In de hoop dat het de herinnering niet zou activeren. En tot zijn grote opluchting gebeurde er niets. Niets, behalve dat hij vond dat het hoog tijd was om naar het toilet te gaan. Toen hij terugkwam bij zijn tafel zag hij dat het glas Glenrothes weer vol was. Maar de barman was nog steeds nergens te bekennen.
Onbezorgd bracht Ileach ditmaal het glas naar zijn lippen. Maar terwijl hij dat deed, begon hij gedroogde aardbeien en vijgen te ruiken. En toen de vloeistof zijn tong raakte, proefde hij meer gedroogd donker fruit en zelfs wat zoethout. Een traan prikte in zijn ooghoek, toen de kamer zwart werd. En zijn geest begon weer te woelen.
Deze keer dacht Ileach te weten waar hij terecht zou komen, maar hij bleek het mis te hebben. Hij was opnieuw in Rothes, maar hij bevond zich in de woonkamer van een oudere dame die hij eerst niet herkende. Tot hij zag wat ze in haar vingers hield. Een foto van een mooie jonge vrouw, met vloeiend rood haar. Gevangen in een innige omhelzing met niemand minder dan de 27-jarige Ileach. En toen herkende Ileach haar. Het was Maria, de liefde van zijn leven.
Mary was altijd al een levendige geest geweest, die haar zinnen had gezet op een wereldreis. Maar in die tijd had Ileach nog steeds de levenslange droom om in zijn woonplaats Rothes in een distilleerderij te werken. En met de grootste gratie had Mary haar verwachtingen van het leven aangepast aan de zijne. Ze verhuisden terug naar Rothes, waar Ileach een baan had aangenomen als floormanager bij de Glenrothes distilleerderij.
Maar op een middag - de dag voor Kerstmis - had hij met Mary afgesproken voor een wandeling over Rothes way. Diezelfde dag kwam zijn baas langs op kantoor om hem te vertellen dat ze volgend jaar een nieuwe whisky zouden uitbrengen. En dat Ileach de ketels tot Kerstmis moest laten draaien om dat mogelijk te maken. Ileach zag dit als een grote kans om in de schijnwerpers te staan en stemde gretig in. En hij was op weg gegaan naar Rothes way, niet voor een romantische wandeling. Maar om Mary te vertellen dat ze Kerstmis zonder hem zou moeten doorbrengen.
Toen Ileach het haar vertelde, had hij woede gemengd met een diepe droefheid op Mary's gezicht zien staan. En dit was het punt waarop Mary met hem gebroken had. Waarvoor de 27-jarige Ileach haar had vervloekt, denkend dat zij haar niet steunde. Te dom om te zien dat ze haar dromen voor hem had opgegeven. Hij had ook nooit geprobeerd het goed te maken met haar, want Mary was zo koppig als altijd en hij was er altijd van overtuigd geweest dat ze hem nooit terug zou nemen.
Maar nu hij naar haar keek, met die foto in zijn handen... zag hij dat hij daarmee misschien een grote fout maakte. Toen hij door haar kamer liep, zag hij geen foto's van kinderen of kleinkinderen. In feite waren er nauwelijks foto's in de kamer. Behalve die ene foto die ze vasthield. En toen hij om haar heen liep, om in haar gezicht te kijken. Hij zag de tranen in haar ogen glinsteren, en er was geen houden aan.
The Dram of Christmas Future
Toen Ileach wakker werd in de Hogshead, rolden de tranen nog steeds over zijn gezicht. En in plaats van gealarmeerd was hij opgelucht dat de bar nog leeg was. Niemand had hem zien huilen. Gelukkig bleef het glas Glenrothes deze keer leeg en toen hij het derde glas pakte - om zijn verdriet te verdrinken - voelde hij zich voor het eerst opgelucht terwijl hij de Islay turf van het glas rook.
Opgelucht, want dat betekende dat hij geen herinneringen aan deze dram zou hebben. Hij had zich altijd verre gehouden van die vreselijke peated drams. Als kind in Rothes werd hij genoeg gepest - vanwege zijn naam - om nooit meer een glas te willen proeven. En bovendien was het gewoon turf dat uit het glas kwam. Niet echt wat je noemt complex genoeg om je een flashback van herinneringen te bezorgen. Dus zette hij de dram aan zijn lippen en sloeg hem achterover.
Nadat hij het glas in één grote teug heeft leeggedronken, schrikt hij plotseling op als hij een hand op zijn schouder voelt. Hij springt uit zijn stoel, om te ontdekken dat het de barman is met een fles van de Scotch Malt Whisky Society, met de bijnaam Of the Clan MacRancio. De dram die hij zojuist in één keer achterover sloeg. De barman verontschuldigde zich onmiddellijk en legde uit dat hij alleen wilde vragen of Ileach een tweede glas wilde. Nog steeds in angstige toestand werd Ileach boos op de barman en vroeg de man boos waar hij de hele nacht was geweest. De barman antwoordde gewoon dat hij in de buurt was geweest en vroeg of Ileach het misschien liever had dat hij de fles whisky op tafel liet staan.
Ileach keek naar de fles en herinnerde zich alles wat er tot nu toe vanavond was gebeurd. En besloot dat hij nog een drankje nodig had, maar één zou meer dan voldoende zijn. Nadat hij het gevraagde glas naar zijn mond had gebracht, rook hij deze keer meer dan alleen turf. Hij rook leer, gedroogde pruimen en zelfs wat rozen. Toen de vloeistof zijn tong raakte, proefde hij chocolade, munt en karamel. En net toen hij een glimlach aan zijn mondhoeken voelde verschijnen - hij besefte hoe goed deze Islay eigenlijk smaakte - begon de kamer donker te worden. En alles in zijn hoofd begon te tuimelen.
Toen hij wakker werd, was Ileach niet langer in de Hogshead. In plaats daarvan bevond hij zich op een kerkhof. Op een verlaten terrein met een enkele belachelijk grote grafsteen. Waarschijnlijk een rijk persoon, dacht Ileach bij zichzelf - zelfs in de dood op zoek om zijn rijkdom te tonen. In de graftuin ervoor stond echter geen enkele bloem en er brandde geen enkele kaars. Maar bij de grafsteen stonden twee mensen zachtjes te huilen. En tot zijn schrik zag Ileach dat het Ben en Maria waren. Toen keek hij naar de grafsteen en zag dat zijn naam erop stond. En hij besefte dat dit precies was hoe hij zou eindigen. Onbemind, vergeten en alleen. Door iedereen behalve de twee mensen die door de jaren heen van hem hielden, zonder dat hij hen iets gaf om te laten zien.
Het is Kerstmis.
Toen Ileach deze keer wakker werd in de Hogshead werd hij niet wakker met een sombere of bedroefde stemming. Hij werd wakker met de grootste vreugde die hij in jaren had gevoeld. Omdat hij nog leefde. En er was nog tijd om het goed te maken, met de mensen waar hij het meest van hield. Maar dat niet alleen, hij voelde zich vastbesloten om het goed te maken met de wereld. Niet langer zou hij een bittere oude man zijn.
Hij stormde de Hogshead uit en toen hij zich omdraaide - om hem een laatste blik te gunnen - zag hij dat hij verdwenen was. Maar hij besteedde er geen aandacht aan, want hij wist wat hij moest doen. Hij rende naar Mary's huis. En hij klopte op haar deur. Ze herkende hem meteen en met zijn oude botten knielde hij voor haar neer. Hij kuste haar hand en stond toen op om de tranen van haar wangen te kussen. Ze plaatsten het schilderij op de mantel en dansten zoals vroeger. Tot ze in slaap vielen, in elkaars armen. Allemaal zonder een woord te zeggen. Want voor wat ze in hun hart voelden - en in elkaars ogen zagen - waren geen woorden nodig.
En de volgende ochtend nam hij haar mee naar Rothes. Waar zijn broertje nog steeds woonde. En hij kwam opdagen met de beste whisky's uit zijn voorraad, om te delen onder alle familieleden die waren komen opdagen. En er waren meer familieleden dan hij zich ooit had kunnen voorstellen. Maar het grootste geschenk van die dag was de glimlach op zijn broers gezicht toen hij de deur opendeed. Hij zag niet alleen zijn broer, maar kreeg ook de warme, liefdevolle knuffel waar hij al zoveel jaren naar verlangde.
Uiteindelijk richtte hij zijn blik op de wereld van de whisky. Dat had hem zoveel pijn gebracht, maar tegelijkertijd alles wat hij had. En hij besloot dat het hoog tijd was, om te stoppen met het bedienen van investeerders. Dus kocht hij alle investeerders uit. En bracht toen de beste vaten van al zijn whisky's uit, voor whisky liefhebbers over de hele wereld. Met een speciale boodschap in de doos voor iedereen, met de tekst Vrolijk Kerstfeest en fijne feestdagen voor iedereen!
Ik hoop dat je mijn whisky kerstverhaal leuk vond.
Aan iedereen de beste tijden tijdens de komende feestdagen.
