Laten we het nieuwe jaar beginnen met een knaller! Ik drink niet elke dag een 40 jaar oude Port Ellen en ik denk dat dat voor de meesten van ons geldt. Voor mij zal dit zelfs de allereerste Port Ellen whisky zijn die ik ooit zal proeven. Port Ellen is vrij letterlijk legendarisch voor whiskyliefhebbers, en helaas bevestigen de prijs en de beschikbaarheid van deze whisky dat. Deze Port Ellen XOP 40 is echter nog een beetje extra speciaal, want hij is gebotteld ter ere van de 75e verjaardag van de onafhankelijke bottelaar Douglas Laing.
Voor mij persoonlijk is het ook een speciale dram, en niet alleen omdat dit mijn eerste dram van het jaar wordt. Het is een bijzonder sample omdat ik het kreeg van mijn goede vriend Davide Ansalone (voor de meesten bekend als @whisky_munich op Instagram). Tijdens het Chichibu 7even Gods of Fortune evenement van vorig jaar gaf hij mij deze sample, waarvoor ik hem niet genoeg kan bedanken. Als je fenomenaal mooie whiskyfotografie wilt zien, bekijk zijn profiel op Instagram!
Een stukje geschiedenis
De Port Ellen distilleerderij sloot in 1983. Maar de distilleerderij ging door als mouterij die de meeste distilleerderijen van Islay van hun gemoute gerst voorzag. In 2017 kondigde Diageo aan dat de distilleerderij heropend zou worden, een belofte die vorig jaar maart werd ingelost. Wat helaas gepaard ging met het besluit om te stoppen met het leveren van mout aan andere Islay-distilleerderijen. Maar dat is misschien een discussie voor een andere keer.
Na meer dan 40 jaar gesloten te zijn geweest, kun je je voorstellen hoe zeldzaam Port Ellen Whisky is geworden. Zeker gezien de enorme populariteit onder whiskyliefhebbers. En de dram die ik vandaag proef is ook geen oude fles uit vervlogen tijden. Het is een whisky die 40 jaar heeft gerijpt, gedistilleerd in 1982! Mijn ouders hadden elkaar toen nog niet eens ontmoet.
Om een lang verhaal kort te maken, dit is een dram die het waard is om van te genieten. Gevuld met geschiedenis, legendes en een heleboel waardering voor mensen zoals Davide die bereid zijn om drams als deze te delen met vrienden! Ik heb ervoor gezorgd de gouden regel te volgen voor deze dram (een jaar in het vat, een minuut in het glas), en dus ben ik na veertig minuten klaar om deze Douglas Laing Port Ellen XOP 40 te proberen!
Port Ellen XOP 40 - Proefnotities
Stats:
Leeftijd: 40 jaar
ABV: 59,1% (118,2 proof)
Distilleerderij: Port Ellen
Gebotteld door: Douglas Laing
Natuurlijke kleur: Ja
Chill-filtered: Nee
Neus:
Rollende golven Islay turf stromen uit het glas bij de eerste benadering. Omdat ik geen vergelijking kan maken met andere Port Ellen's, zou ik zeggen dat deze het dichtst in de buurt komt van Ardbeg (denk aan verkoold vlees en veel pekel), maar hij gaat gepaard met veel meer zoetheid dan ik gewend ben van die distilleerderij. Er is weelderige vanille, verse mangosorbet en zelfgemaakte aardbeienjam. Maar er zijn ook veel tonen die een beetje leeftijd verraden, met oud leer, sigarenkistjes en hints van vers geolied houtbewerkingsgereedschap.
Palet:
Laten we één ding vooropstellen: een ABV van 59,1% is vrij ongebruikelijk voor een whisky van deze leeftijd. In het Schotse klimaat steelt de tijd heel wat percentages weg en de meeste whisky's van 40 jaar oud die ik heb mogen proeven, zaten meestal dichter bij 40 dan 50 procent. En hoewel dat ABV merkbaar is in de mond, voelt het veel lager dan het is. De combinatie van zoethoutwortel, geplette vanillestokjes, cacao, versgezette espresso en gerookt vlees overschaduwt het hoge percentage volledig. Er zijn ook wat rode chilipepers, gepaard met een vrij aangenaam droog mondgevoel met veel hints van eikenhout.
Afdronk:
De afdronk heeft veel verrassingen, maar er is altijd één toets in whisky waar ik helemaal gek van word als ik die tegenkom... en deze dram heeft dat in de afdronk. Gerookte makreel! Ik pik hier ook een paar heerlijke moutige tonen op, waardoor dit een ervaring is die lijkt op het eten van vers gerookte makreel op warm gebakken toast. Maar er zijn ook wat tropische tonen, met gekonfijte ananas als mijn favoriete uitschieter. De afdronk is lang, maar niet eeuwig (helaas) en ondanks het uitgesproken profiel toch vrij zacht en vol mooie rondingen.
Conclusie:
Deze dram vangt en boeit je met zijn complexiteit en unieke combinatie van smaken die nooit zouden samengaan in een gerecht, maar absoluut fantastisch blijken te zijn in een whisky! Dit is een dram met de kracht om een hele kamer stil te krijgen, om al het lawaai te overstemmen en om een nirvana van rust en stilte in de geest te bereiken. Met elke slokje dat je neemt...
Dit was echt een heel bijzondere dram, en helaas past het niet in mijn budget (het komt zelfs niet in de buurt), anders had ik meteen een fles gehaald. Als je het je kunt veroorloven, staat je een absolute traktatie te wachten!